Studnia głębinowa
Budowa własnej studni – co musisz wiedzieć?
Studnia głębinowa czyli odwiertu własnego ujęcia wody można dokonać bez konieczności zgłaszania ani uzyskiwania pozwolenia, pod warunkiem że:
głębokość studni nie przekracza 30 metrów,
a dzienny pobór wody nie jest większy niż 5 m³
i służy wyłącznie do zaspokajania własnych potrzeb.
Jeśli studnia ma być głębsza, wykorzystywana do celów innych niż prywatne lub planowany pobór przekracza 5 m³ na dobę, wymagane jest pozwolenie wodnoprawne.
Studnia głębinowa a pozwolenie wodnoprawne - co trzeba przygotować?
Uzyskanie pozwolenia wymaga złożenia odpowiedniego wniosku wraz z kompletem dokumentów, w tym:
operatu wodnoprawnego,
dokumentacji hydrogeologicznej,
projektu studni,
decyzji o warunkach zabudowy (jeśli dotyczy).
Warto również sprawdzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, ponieważ może on ograniczać możliwość budowy studni.
W jakiej odległości od sąsiada można wywiercić studnię?
Niezależnie od konieczności uzyskania pozwolenia, każda studnia musi spełniać określone wymogi prawne, przede wszystkim dotyczące odległości od innych obiektów. Zgodnie z § 31 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, studnia powinna być usytuowana w odległości:
minimum 5 metrów od granicy działki,
minimum 7,5 metra od przydrożnego rowu,
minimum 15 metrów od budynków inwentarskich i zbiorników na nieczystości,
co najmniej 30 metrów od przewodów rozsączających kanalizacji,
co najmniej 70 metrów od nieutwardzonych wybiegów dla zwierząt hodowlanych.
Jaki jest orientacyjny koszt wywiercenia studni głębinowej?
Koszt jest bardzo zmienny i zależy głównie od metody wiercenia, głębokości i rodzaju gruntu. Za wiercenie mechaniczne (wiertnicą geotechniczną) zapłacisz średnio od 180 do 350 zł za metr bieżący głębokości. Płytsze odwierty w miękkim gruncie będą tańsze, głębsze w skale – znacznie droższe. Koszt wiercenia ręcznego jest znacznie niższy, głównie to wydatek na wynajem sprzętu (kilkaset zł za dobę) i materiały, ale metoda ta ma poważne ograniczenia głębokościowe i gruntowe. Do kosztu wiercenia dodaj koniecznie cenę rurociągu, filtra, pompy głębinowej (od 1000 do kilku tysięcy zł), hydroforu (500-2000 zł) i robocizny hydraulika. Całkowity koszt funkcjonalnej studni z instalacją często zaczyna się od 8-10 tysięcy zł wzwyż.
Jak głęboko trzeba wiercić, aby uzyskać dobrą wodę?
Nie ma jednej, uniwersalnej głębokości gwarantującej dobrą wodę. Głębokość warstwy wodonośnej zależy całkowicie od lokalnej struktury geologicznej. W niektórych regionach wodę znajdziesz już na 5-10 metrach (wody gruntowe), w innych konieczne będzie zejście poniżej 30, a nawet 50 metrów (wody wgłębne). Wody głębsze są zazwyczaj lepiej zabezpieczone przed zanieczyszczeniami powierzchniowymi i bardziej stabilne wydajnościowo, ale wymagają mocniejszej pompy i są droższe w wykonaniu. Rozpoznanie geologiczne (mapy, sąsiedzi, ewentualnie badanie geofizyczne) jest kluczowe przed rozpoczęciem wierceń.
Czy woda ze studni głębinowej nadaje się od razu do picia?
Absolutnie nie zakładaj tego! Woda z nowo wywierconej studni, nawet głębokiej, wymaga obowiązkowego badania mikrobiologicznego i fizykochemicznego w akredytowanym laboratorium (np. przy PIS). Dopiero pozytywny wynik takiego badania daje pewność, że woda jest bezpieczna do spożycia. Nawet woda głębinowa może zawierać niebezpieczne bakterie, nadmiar żelaza, manganu, azotanów lub innych związków. Badanie należy powtarzać przynajmniej raz w roku, a w przypadku zmiany smaku, zapachu lub przejrzystości wody – natychmiast. Często potrzebne będzie także odpowiednie uzdatnianie wody. Do spożycia najlepiej będzie ją przefiltrować przez system odwróconej osmozy.
Czym różni się studnia kręgowa (kopana) od głębinowej (wierconej)?
To dwa zupełnie różne typy ujęć. Studnia kopana (kręgowa) jest płytka (zwykle do 6-10m), wykonana z betonowych kręgów. Czerpie wodę z najpłytszej, pierwszej warstwy wodonośnej (tzw. wody gruntowe), która jest bardzo podatna na zanieczyszczenia powierzchniowe (ścieki, nawozy) i sezonowe wahania poziomu (może wysychać latem). Studnia głębinowa (wiercona) sięga znacznie głębiej (najczęściej 20m+, często 50m+), do izolowanych warstw wód wgłębnych lub podziemnych. Jest zabezpieczona rurą osłonową i filtrem. Zapewnia wodę zazwyczaj lepszej jakości, mniej podatną na zanieczyszczenia i bardziej stabilną wydajnościowo przez cały rok. Jest też znacznie trwalsza.
Jaką pompę głębinową wybrać do studni?
Dobór pompy jest kluczowy i zależy od parametrów Twojej studni i potrzeb. Najważniejsze to: wydajność studni (m³/h) – pompa nie może pobierać więcej wody niż studnia jest w stanie dostarczyć; głębokość statycznego i dynamicznego poziomu wody; wysokość podnoszenia (odległość pionowa od pompy do najwyższego punktu czerpania plus straty na przewodach); zapotrzebowanie na wodę w gospodarstwie (liczba osób, punkty poboru). Pompy głębinowe są zatapialne, schodzą poniżej poziomu dynamicznego. Popularne są pompy głębinowe jednofazowe (do mniejszych wydajności/głębokości) i trójfazowe (mocniejsze). Koniecznie skonsultuj dobór z fachowcem lub sprzedawcą, podając dokładne parametry studni.
Czy samodzielne wiercenie studni ręcznej jest trudne i opłacalne?
Wiercenie ręczne jest fizycznie bardzo wymagające i czasochłonne. Sprawdza się tylko przy płytkich (do 10-15m) warstwach wodonośnych w miękkich gruntach (piaski, gliny). W gruntach z domieszką żwiru, kamieni czy iłów, a zwłaszcza w skale, jest praktycznie niemożliwe. Opłacalność zależy od dostępności płytkiej wody i Twojej determinacji. Oszczędzasz na kosztach robocizny wiertnic, ale ponosisz koszt wynajmu/wykupienia sprzętu i materiałów, oraz poświęcasz wiele dni ciężkiej pracy. Ryzyko niepowodzenia z powodu na przykład braku wody na osiągalnej głębokości a także możliwości zawalenie się otworu jest znaczne. Dla głębszych wód lub trudniejszych gruntów wiertnica mechaniczna jest jedynym rozsądnym wyborem.
Jak dbać o studnię głębinową i jak często serwisować?
Regularna konserwacja przedłuża żywotność studni i zapewnia dobrą jakość wody. Przede wszystkim przeprowadzaj coroczne badanie wody (mikrobiologia i chemia) w laboratorium. Monitoruj pracę pompy i hydroforu – spadki ciśnienia, częste załączanie się pompy mogą wskazywać na problemy (np. zapchanie filtra, niski poziom wody, usterka pompy/hydroforu, spadek ciśnienia powietrza w zbiorniku z membraną). Raz na kilka lat (lub w razie spadku wydajności) warto zlecić płukanie (regenerację) studni przez firmę, która usunie osady z filtra. Regularnie sprawdzaj szczelność głowicy studni i stan izolacji termicznej przyłącza. Zimą zabezpiecz instalację przed zamarznięciem. W przypadku wystąpienia mętności wody czy zmian smaku, natychmiast zleć badanie i diagnostykę.